Borç Neden Büyük Problem ve Merkez Bankaları Müdahaleleri Neden Yeterli Olmuyor?

Borç Neden Büyük Problem ve Merkez Bankaları Müdahaleleri Neden Yeterli Olmuyor?

Aldığınız varlıklar, yapılan projeler ve işler için iki tane kaynak vardır. Ya kendi paranızla finanse edersiniz ya da borç alırsınız. Ya da bunların ikisini birden yaparsınız. Banka kredisiyle ev aldığınızı düşünün, yarısını kendi nakdinizle yarısını banka kredisiyle aldıysanız iki kaynağı da kullanmış olursunuz.

İşte şirketler için de aynı şey geçerli. Maalesef son yıllarda ucuz kaynağın fazla olması nedeniyle dünya çapında projelerin, yapılan işlerin finanse edilmesinde daha çok yabancı kaynak yani borç kullanıldı. Asıl problem burada. Borcunuz fazla olursa doğal olarak borç geri ödemeleriniz de fazla oluyor. Onun için firmalar ekonomilerin büyümelerine mecbur kalmış durumdalar. Talep olmalı, mallarını satmalılar ki vade geldiğinde borçlarını ödeyebilsinler. Nakit döngüsü kısa bir süreliğine yavaşlasa bile bunu kaldırabilecek durumda değiller. İşte son virusten dolayı ekonomi yavaşlayınca, vade geldiğinde borçlarını ödeyemez hale gelecekler.

Bazen de şöyle bir durum olur. Vade geldiğinde yeni bir kredi bulup, eski kredinizi onunla kapatıp hayatınıza devam edersiniz. Yani bir nevi borcu sermaye haline getirirsiniz. Bu ancak borç verenlerin size borç vermeye istekli olması durumunda geçerli olur. Şu anda tam yatırım yapılabilir seviyenin sınırında olan çok fazla şirket var. (Hem resmi olarak hem de finansal kuruluşların gözünde fiili olarak) Bu kriz onların durumunu bozacak ve bu seviyenin altına düşecekler. Finansal kuruluşlar bu şirketlere kredi vermek istemeyecekler. Dolayısıyla vadeleri geldiğinde borçlarını çeviremeyecekler. Bu da krizin derinleşmesine, iflaslara, işten çıkarmalara neden olacak.

Bu yüzden Merkez bankalarının adımları yeterli olmuyor. Çünkü Merkez bankalarının muhatapları finans kuruluşları. Bu sefer paraya asıl ihtiyacı olan reel sektör ve hanehalkı. Merkez bankaları tarafından para finans kuruluşlarını geçip reel sektöre gelemiyor. Devletlerin bu şirket ve insanların vergi borçlarını ötelemek, faizsiz kredi sağlamak gibi önlemler alması gerekir. Sonuçta virus geçici bir durum. Eğer bu geçici durumda şirket ve vatandaşın ayağa kalkmasını sağlayabilirse devletler, kriz sonrası toparlanma daha sancısız olabilir.